Het schrijven van proza en poëzie is een creatief proces. Dat betekent dat je als scheppend kunstenaar afhankelijk bent van observaties of ingevingen die je omzet in tekst. Maar hoe kom je aan goede ingevingen? Waar haal je de inspiratie vandaan die je zo nodig hebt? Flow is hierbij een hulpmiddel.
Wat is flow?
Flow is een psychologisch concept, ontwikkeld door de Hongaars/Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi. Flow past bij wat men noemt positieve psychologie. Deze heeft als uitgangspunten o.a. positieve ervaringen (geluk, liefde) en positieve eigenschappen (vitaliteit, wijsheid).
Als je in flow bent, voel je je gedragen door een vrije geestelijke energie die een scheppend proces in werking stelt dat zichzelf vormt. Jij bent daar onderdeel van en door de eenheid die je ervaart met je scheppingsproces heb je aan niets anders behoefte dan erin mee te gaan.
Maar hoe raak je in flow?
1. Neem je tijd en wees niet kieskeurig
Flow is een situatie die zich opbouwt, ontwikkelt en weer tot rust komt. Dat kan niet in een paar minuten. Gebruik intuïtief álles wat je voor de vingers komt. Je wilt natuurlijk schrijven, maar dat hoeft niet per se met je laptop of tablet of met een pen. Verf, potlood, wasco, een tandenborstel – het proces kan het allemaal gebruiken.
2. Stel je doel en stel je open
Je doel hoeft niet al te concreet te zijn en ook niet gericht op productie of financiële winst. Integendeel. Het gaat om het plezier dat je ervaart in het scheppen zélf, dát is het doel. Stel dat je start met een vaag voornemen, bijvoorbeeld Ik wil een verhaal schrijven over iets wat zich voor mijn ogen ontrolt, dan zal het doel zich tijdens de flow zélf verder definiëren.
3. Zoek een rustige plaats en concentreer je
Maak je los van alle dagelijkse beslommeringen en zoek een plaats waar je niet gestoord wordt, wellicht in je leunstoel voor de knappende open haard. Richt je op wat je daar ervaart. Geniet van het vasthouden van je pen, het openslaan van je schrijfblok én geniet uiteraard van je waarnemingen.
4. Neem waar en schrijf
Richt je waarneming op de schoonheid van de vlammen en de warmte die ze je geven. Verinnerlijk je verwondering hierover en breng deze naar buiten via woorden die tijdens de waarneming bij je naar binnen stromen.
5. Schrijf en oordeel niet
Geef, terwijl je schrijft, geen vooroordeel over je tekst. Wanneer je sommige woorden niet passend vindt, neem je de vrijheid ze te vervangen door andere, betere. Krijg je zin om van schrijven over te gaan op tekenen, doe dat. Vanuit de tekening keer je terug naar het schrijven. Mede vanuit de tekening kan je verhaal ontstaan.
6. Wees en blijf wél alert
Als je bij je onderwerp blijft zul je gefocust zijn en afleidingen niet toestaan. Je bent inmiddels in flow. Verstoringen zul je afwimpelen: nee, je hoeft geen koffie; nee, je hebt geen honger; en nee, die telefoon moet het maar even zonder jou doen.
7. Resultaat: het verhaal vertelt zichzelf
Met de doelstelling, de verscherpte focus en jouw persoonlijk geluk dat schrijven heet zetten de woorden zich vanzelf op de juiste positie, krijgen de scènes uit zichzelf een vitaal leven, en vertelt het verhaal zichzelf. Het wonder van een scheppende activiteit manifesteert zichzelf!
Er bestaan teksten die in flow geschreven lijken te zijn, als in een stroom van helder bewustzijn. Zo’n stroom heet stream of consciousness. En hoewel je in flow een stream of consciousness kunt schrijven, is er geen flow nodig om zo’n gedachtestroom te laten ontstaan. Meer hierover in dit artikel.
