Schrijvers hebben graag dat hun werk gewaardeerd wordt. Dan moet je natuurlijk wel een goed verhaal laten zien. In dit artikel zetten we zes punten op een rij waaraan je een goed verhaal herkent en hoe je er een kunt schrijven.
1. Oorzaak, reden en gevolg bepalen de inhoud
Voor het schrijven van een goed verhaal heb je – hoe logisch het ook lijkt – de inhoud van een goed verhaal nodig. Inhoud vind je door een aantal relevante vragen te beantwoorden. Want niets gebeurt zomaar. Mensen zeggen zelden zomaar iets. Een sfeer ontstaat niet vanzelf. Alles heeft een oorzaak. Oorzaken geven redenen tot gedachten, en gedachten tot handelingen.
Een voorbeeld:
Mary draagt ’s zomers zelfs bij hoge temperaturen kleding die haar hele lichaam bedekt. Dit doet zij omdat zij een zonlichtallergie heeft (de reden). De zonlichtallergie is ontstaan doordat zij te veel onder de zonnebank gelegen heeft (de oorzaak). Waarom lag Mary veel onder de zonnebank? Omdat zij er graag gezond uit wilde zien (reden). Waarom wilde zij er graag gezond uitzien? Opdat zij kon concurreren met haar beeldschone collega’s (gevolg). Lukte haar dat? Ja. Maar zij liep er een zonlichtallergie door op waardoor zij zelfs bij hoge temperaturen kleding draagt die haar hele lichaam bedekt (gevolg).
2. Het thema is de basis
In het bovenstaande voorbeeld is de basis van het verhaal ijdelheid (of misschien jaloezie of minderwaardigheidsgevoel). IJdelheid, jaloezie en minderwaardigheidsgevoel zijn thema’s. Elk goed verhaal heeft als fundament een thema, een grondidee waarop het verhaal uitgewerkt wordt.
Bepaal – voordat je daadwerkelijk aan het schrijven gaat – het thema van je verhaal. Het is een lifeline waarop je kunt teruggrijpen als je dreigt te verdrinken in je schrijfsel: wat wil je ook weer precies vertellen, waar draait het in dit verhaal om?
In je verhaal zelf benoem je overigens het thema niet! Als het goed is, voelt de lezer het feilloos aan, zij het vaak onbewust.
3. Motivatie is het belangrijkste onderdeel
Personages zijn figuren die in een verhaal optreden als belangrijkste onderdeel van de aaneenschakeling van gebeurtenissen die het verhaal zijn. Dit op grond van het gegeven dat niets zomaar gebeurt en dat gebeurtenissen verbonden zijn met het thema en het thema met het personage (zie het voorbeeld van Mary’s ijdelheid: Mary is zo gemotiveerd om er gezond uit te zien dat zij een ziekte voor lief neemt). Motivatie hangt samen met het verhaalconflict (zie punt 6).
4. De context bepaalt de stijl
Wanneer gebeurtenis, thema en personage op natuurlijke wijze met elkaar verbonden zijn, creëren zij de stijl van het verhaal. Mary kan onder de door haarzelf gecreëerde omstandigheden uitsluitend acteren binnen de context waarin zij zich bevindt. Zijn haar collega’s verpleegkundigen, dan zal zij zich anders uiten dan wanneer zij hoogleraren zijn, schoonmaaksters of fotomodellen.
Als schrijver verdiep je je hierin, zodat je de omgeving waarin het verhaal zich ontrolt en de dialogen op een juiste manier beschrijft in passende bewoordingen. Je laat deze voor zichzelf spreken.
5. Het verhaal is de vertaling van de visie van de schrijver
Tegelijkertijd heb je als schrijver een visie op het thema, in dit geval op Mary’s ijdelheid (of jaloezie c.q. minderwaardigheidsgevoel). Deze is de eigenlijke basis van je verhaal: je laat de lezer door middel van een vertelling weten hoe jij over – in dit geval – ijdelheid, jaloezie of een minderwaardigheidsgevoel denkt. Je verhaal is je instrument om je visie aan de wereld mee te delen.
Uiteraard heb je als schrijver een eigen register: woorden, termen, zinsbouw. Houd goed in de gaten dat deze passen bij de personage(s) en de setting van je verhaal. Is er een te grote afstand, dan komt het verhaal over als het verslag van een schrijver die iets wil vertellen in plaats van als een authentiek verhaal. In feite heb je dan géén goed verhaal.
6. Het conflict is de drive achter de gebeurtenissen
Conflict is last, but not least onontbeerlijk in een verhaal. Het is de drive achter de gebeurtenissen. Zonder conflict zijn er geen gebeurtenissen en is er geen verhaal. Neem daarom de moeilijkheden die je personages ondervinden niet te snel weg; geef ze de tijd en de ruimte om tot een oplossing te komen en daardoor tot een persoonlijke ontwikkeling. Leidend hierbij is het uitgangspunt dat een personage nooit het verhaal mag verlaten zoals het erin gekomen is.
Meer weten over hoe je een goed verhaal schrijft?
Lees hier het artikel Een plot, wat is het en hoe bouw je het, deel 1 en hier Een plot, wat is het en hoe bouw je het, deel 2.
Lees hier een verdieping over verhaalconflict.
